TOKİ'nin Çekilişine Katılıp Ev Almak Caiz mi? Enflasyon Farkı Faiz Oluyor mu?

TOKİ'nin Çekilişine Katılıp Ev Almak Caiz mi? Enflasyon Farkı Faiz Oluyor mu?... Tüm Türkiye'nin gündeminde olan Sosyal Konut Projesi'nin başvuruları 14 Eylül'de başladı. Milyonların yakından takip ettiği Sosyal Konut Projesi'ne başvuracakların merak ettiği hususlardan birisi de bu şekilde ev almanın caiz olup olmadığı konusu oldu.

DİYANET DAHA ÖNCE FETVA AÇIKLAMIŞTI!

Konu ile alakalı soruları cevaplandıran Diyanet bu hususta daha önce de fetva yayınlamıştı. Diyanet'in fetvasında "devletin söz konusu borçlandırmada amacının faiz elde etmek olmadığı için bu yolla ev almanın caiz olduğu belirtildi."

"TOKİ tarafından uygulanan Sosyal Konut Projesinin dini hükmü nedir?" sorusuna şu cevabı verdi:

"İslam'da faiz, kesin olarak haram kılınmıştır. Bir zaruret bulunmadıkça faiz almak da vermek de caiz değildir. İş kurmak veya genişletmek; ev, araba satın almak üzere kişi, kuruluş veya bankalardan alınan faizli krediler de bu kapsamdadır ve caiz değildir. TOKİ aracılığıyla devreye alınan son uygulama ise devletin, alt veya orta gelirli vatandaşlarına yönelik olarak ürettiği bir sosyal konut projesidir. Bu projede, peşinat haricindeki tutar, kamu bankaları vasıtasıyla kredilendirilmekte olup devletin söz konusu borçlandırmadaki amacı, faiz geliri elde etmek değil, aksine ödeme güçlüğü içindeki vatandaşlarının ev sahibi olmalarına yardımcı olmaktır. Bu itibarla, devlet TOKİ'nin bu uygulamasında başka bir yolla konut alma imkânı tanımadığından, belirtilen niyet ve amaçlar doğrultusunda söz konusu projeden yararlanmak caizdir."

DİYANET: FAİZ SOSYAL KONUT PROJESİNDE YOK!

Diyanet İşleri Başkanlığı Din İşleri Yüksek Kurulu, Toplu Konut İdaresi Başkanlığının (TOKİ) sosyal konut projesi ile ilgili görüşünün ardından bazı medya organlarında çıkan haberlere ilişkin açıklama yapıldı.

Açıklamada, Kurulun öteden beri verdiği fetvalarda, İslam'da faizin kesin olarak haram kılındığını açıkça ifade ettiği belirtildi.

TOKİ tarafından uygulanan "sosyal konut projesi" özelinde vatandaşlardan gelen yoğun sorular sebebiyle Din İşleri Yüksek Kurulunun söz konusu projenin dini hükmünü bütün boyutlarıyla değerlendirdiği bildirilen açıklamada, şunlar kaydedildi:

"Kurulumuz, halkımızla paylaştığı görüşünde, öncelikle faizin kesin olarak haram kılındığını, konut veya araç satın almak için faizli kredi kullanmanın caiz olmadığını çok açık ve kesin bir dille belirtmiştir. Bahse konu projenin, kira ödediği takdirde asgari geçimini zorlukla sağlayan ve ev sahibi olabilmek için faizsiz ödünç borç bulamayan alt veya orta gelirli vatandaşlara yönelik üretilen bir sosyal proje olduğu kanaatine ulaşmış ve bu projeden yararlanarak ev sahibi olmanın, dinen haram kılınan faizli işlem kapsamında değerlendirilmeyeceği sonucuna varmıştır."

Ayrıca Sorularla İslamiyet web sayfasında da gelen soruya verilen cevapta sosyal konut projesi ile ev almanın caiz olduğu belirtildi.

Toki ihaleyle ev yaptırıyor. Banka aracılığı ile de üye olanlara belli bir peşinat aldıktan sonra taksitle satıyor. Borcun ucu açık. Enflasyon fazlasını alıyorlar. Banka burada faiz alıyor mu. Bu ülkede faiz almadan çalışan banka yok. Bu alışveriş caiz mi?

Değerli kardeşimiz,

İslâm'da, faiz kesin olarak haram kılınmıştır. Bir zaruret bulunmadıkça faiz almak da vermek de caiz değildir. Tarım ve hayvancılıkta kullanmak, iş kurmak veya genişletmek; ev, araba, vb. satın almak üzere özel kişi, kuruluş veya bankalardan alınan faizli krediler de böyledir.

Zaruret ise, kişinin kendisinin ve bakmakla yükümlü olduğu bireylerin sağlık ve güvenlik içinde yaşamalarını sağlayan vazgeçilmezlerdir. Dolayısıyla kişi, kira vb. bir yolla da olsa oturmak için ev bulabildiği sürece faizli kredi alması caiz olmaz. Kişinin memur olup olmaması sonucu değiştirmez.

Herhangi bir şahıs ya da kurum, satın aldığı bir malı, üzerine vade farkını koyarak veresiye olarak satabilir. Böyle bir işlemde dinen bir sakınca bulunmamaktadır.

Toplu Konut İdaresince satışa sunulan evleri satın alabilirsiniz. Burada söz konusu olan taksitli satış olduğundan, bu evlerin satın alınmasında dinimizce bir sakıncası yoktur. Şöyle ki, devlet peşin olarak ev alabilecek maddi imkânlara sahip olmayan kişilere kolaylık olsun diye ev yapıp taksitle satmaktadır. Devlet bu kimselerden belli oranda peşinat alıyor, geriye kalanını ise önceden belirlediği bir zamana yayıyor. Bu arada alacağı paranın değerinde enflasyon sebebiyle bir düşüş söz konusu olursa, onu da alacağı paraya ilave ediyor. Şayet paranın değerinde bir düşüş olmazsa, önceden belirlenen taksitin dışında fazla para almıyor. Bu uygulamanın faizle bir ilgisi yoktur. Burada yapılan ilave, yalnızca enflasyon sebebiyle oluşan kayıptır. Faiz ise, akitlerde şart koşulmuş bulunan karşılıksız fazlalığın adıdır.

Ancak, hangi kurum veya kuruluş olursa olsun, faizli uygulama yaparsa haram olur. Bu nedenle bankaların veya şirketlerin çalışma şartlarını araştırarak karar vermek gerekir. Çünkü her zaman değişik uygulamalar olabilmektedir.

Not: Eğer faizli işlemle kredi çekilerek yapılıyorsa caiz olmaz. Ayrıca faizli işlemleri olan anlaşmalar da caiz olmaz.

Enflasyon oranında değer artışının fiyatı belirsiz kılması durumuna gelince; paranın tedavülden kalkması veya değer kaybetmesi halinde nasıl hareket edileceği hususunda Hanefi imamları arasında farklı görüşler vardır. İmam-ı Âzam, “alınan borcun sayı olarak aynı miktarı verilmelidir. Paranın değeri ister yükselsin, isterse düşsün, borçlu aldığı paranın mislini verir. Yüz lira borç aldıysa yüz lira ödeyecektir.” (İbni Abidin, Reddü'l-Muhtar, IV:174. Kasani, Bedayiü's-Sanayi,7:394) der. İmam Muhammed ile İmam Ebu Yusuf ise, “Borçlu aldığı borcun mislini vermez, ödeme esnasındaki kıymetini, değerini verir.” demektedirler. Fetvanın da bu şekilde verildiği bildirilmektedir.

Selam ve dua ile...
Sorularla İslamiyet